ΜΕΡΟΣ I
Η ΟΔΥΣΣΕΙΑ
ΞΕΚΙΝΑ
Ερχόμαστε από μια σκοτεινή άβυσσο, καταλήγουμε σε μια σκοτεινή
άβυσσο, το μεταξύ φωτεινό διάστημα το λέμε Ζωή!
Ασκητική-Νίκος Καζαντζάκης
ΕΝ ΑΡΧΗ…
Δεν ξέρω πώς
να αρχίσω… είναι τόσα πολλά αυτά που θέλω να σας πω. Αναρωτιέμαι βέβαια τι
σχέση έχουν οι άλλοι, όλοι εσείς, με το σύμπαν που υπάρχει μέσα μου! Ίσως καμία…
ίσως τα πάντα… ποιος να ξέρει! Ξεκινάω να γράφω και δημιουργώ έναν κόσμο
εξωτερικό, αντικειμενοποιώ τα όνειρά μου. Δεν γνωρίζω αν θα τα αντέξετε, αλλά θέλω
να σας μιλήσω για Αυτόν που έρχεται!
Καλώς ήρθατε
στον κόσμο μου, όπου τούτη την στιγμή βλέπουμε από ψηλά, πολύ ψηλά, το σκοτάδι
να γλιστράει, σχεδόν να σέρνεται,
αργά πάνω απ’ την
ήπειρο της Ευρώπης, καθώς η Γη μας στροβιλίζεται γύρω απ’ τον εαυτό
της σε ένα μοναχικό
χορό μες το
απέραντο κενό. Προσπερνάμε γρήγορα τους δεκάδες δορυφόρους που κινούνται
γύρω μας και πλησιάζουμε λίγο πιο κοντά! Βλέπουμε τώρα ξεκάθαρα τα φωτεινά
κομμάτια γης, άλλα μεγαλύτερα κι άλλα μικρότερα, που απλώνονται διάσπαρτα
μπροστά μας, καθώς και τις γραμμές που τα συνδέουν. Βλέπουμε τις πόλεις των
ανθρώπων. Ναι, ναι, πλησιάζοντας κι άλλο διακρίνουμε καλύτερα τα δημιουργήματά
τους, ένα τεράστιο δίκτυο κτηρίων και δρόμων, που στεγάζουν κι ενώνουν τις ζωές
τους. Πώς φτάσαμε άραγε ως εδώ;
Η αλήθεια είναι ότι για να σας δώσω να καταλάβετε
αυτό που θέλω να σας πω πρέπει να
γυρίσουμε πολύ πίσω στον χρόνο, να τα πάρουμε από την αρχή… αλλά για μια στιγμή…
κάτι βλέπω. Δυο σώματα… ένα αγόρι κι ένα κορίτσι. Να, κοιτάξτε εκεί… κάπου στην
ενδοχώρα, μου φαίνονται σαν δυο ερωτευμένοι
νέοι, ξαπλωμένοι καθώς είναι αγκαλιασμένοι στο ψηλό και μαλακό σαν στρώμα, δροσερό γρασίδι. Τι να κάνουν άραγε; Η πρώτη μου σκέψη είναι ότι αγναντεύουν εδώ
και λίγη ώρα το υπέροχο πορτραίτο του πεντακάθαρου νυχτερινού ουρανού. Κι εγώ σίγουρα το ίδιο θα έκανα! Το θέαμα που αντικρίζουν είναι μοναδικό και οδηγεί
με μαθηματική ακρίβεια το νου τους σε
ταξίδια μακρινά. Αμέτρητες κουκίδες φωτός χορεύουν μπρος τα μάτια τους
μες το σκοτάδι. Σκοτάδι απέραντο, πηχτό, που τους γεννάει φόβο. Φως, που
δημιουργεί ζωή! Ας τους πλησιάσουμε σιωπηλά κι ας ακούσουμε τι έχουν να πουν!
«Πώς άραγε ξεκίνησαν
και από που προήλθαν όλα αυτά; Ποιος τα δημιούργησε; Ποιος
είναι ο σκοπός τους; Υπάρχει
αρχή και τέλος; Τι κάνω εγώ
εδώ; Ποιο νόημα έχει η ζωή μου; Είμαι ο
γιος ενός Θεού ή αποτέλεσμα της Τύχης; Κι εγώ; Ποιος είμαι εγώ;»
Αυτές και μύριες
ακόμη είναι οι
ερωτήσεις που γεννάει το μυαλό των δυο νέων,
το μυαλό όλων μας για την ακρίβεια, τροφοδοτούμενο διαρκώς από την
άσβηστη φλόγα της ανθρώπινης θέλησης για γνώση. Θέλουμε να κατακτήσουμε τα μυστικά του Σύμπαντος και
της ίδιας της ζωής. Και το θέλουμε εδώ και τώρα!
Ο Αϊνστάιν είπε κάποτε: «Θέλω
να γνωρίσω το νου του Θεού! Τα υπόλοιπα είναι λεπτομέρειες». Τι υπέροχη φιλοδοξία!
Και πόσο αληθινός! Αυτός δεν είναι άραγε
ο ανομολόγητος πόθος τόσων και
τόσων κυνηγών της γνώσης, που περπάτησαν
πάνω στον γαλάζιο
πλανήτη μας; Ίσως ακόμη κι αυτών, των «μαρτύρων» της θείας γνώσης, της
απόλυτης αλήθειας; Υπάρχει άραγε αυτή;
-Τι σκέφτεσαι βλέποντας το απέραντο
διάστημα και τόσα πολλά αστέρια να λαμπυρίζουν μες την
σκοτεινή του θάλασσα, ρώτησε το κορίτσι έχοντας το βλέμμα της καρφωμένο ψηλά.
-Αναρωτιέμαι πως να δημιουργήθηκαν άραγε όλα αυτά. Ποιος να τα έφτιαξε … αν βεβαίως τα έφτιαξε κάποιος, απάντησε σκεπτικό
το αγόρι.
Διάφορες σκέψεις ξεπηδούσαν αυθόρμητα
η μια μετά την άλλη και στροβιλίζονταν μπερδεμένες
στο μυαλό του εδώ και ώρα. Άνοιξε
τα χείλη του και οι σκέψεις δραπέτευσαν με ορμή από το
στόμα του.
-Κοίτα… σκέφτομαι ότι η ανθρώπινη νόηση έχει
εφεύρει κάποιες θεωρίες τα τελευταία δυόμιση χιλιάδες χρόνια, που απαντούν
εν μέρη σε κάποια από
τα θεμελιώδη ερωτήματα που μας βασανίζουν. Ερωτήματα για την
δημιουργία του κόσμου και της ζωής, για το νόημα της
ύπαρξης, για τον αρχέγονο φόβο του
θανάτου. Έχουμε σίγουρα ταιριάξει κάποια από τα κομμάτια του τεράστιου αυτού πάζλ. Θα μπορούσε να ειπωθεί ότι έχουν χαρτογραφηθεί
κάποιες από τις σκέψεις του Θεού. Ανεξάρτητα
αν αυτός υφίσταται ή όχι! Προσωπικά θεωρώ ότι η επιστήμη έχει δώσει τις πιο πειστικές απαντήσεις. Ξεπερνώντας την αμφισβήτηση
και την προπαγάνδα τόσων αιώνων από τον μέγιστο εχθρό της, την θρησκεία, έχει φτάσει σήμερα
σε ασύλληπτες ανακαλύψεις και εφευρέσεις.
Βασισμένη στην συνεχή συσσώρευση γνώσης
έχει κατανοήσει σε μεγάλο βαθμό την λειτουργία της φύσης, καταφέρνοντας παράλληλα να την μιμηθεί σε όλη την ασύλληπτη
δημιουργική της δόξα! Ή τουλάχιστον έτσι νομίζω εγώ…
Το κορίτσι
είχε στρέψει το βλέμμα
του τώρα και κοιτούσε συνεπαρμένο το αγόρι,
καθώς τον άκουγε να μιλάει με αυξανόμενη ένταση στην φωνή του, μαγεμένος καθώς
ήταν από τα αστέρια. Ήταν τόσο παθιασμένος, γεμάτος δέος για αυτό που αντίκριζε
που φαινόταν να μονολογεί.
-Το βλέπουμε καθημερινά κι η
πρόοδος της τεχνολογίας και η ικανότητα του ανθρώπου να
δημιουργεί με άπειρους τρόπους αποτελεί την καλύτερη απόδειξη περί αυτού. Μέσω της
εκρηκτικής τεχνολογικής εξέλιξης το
ανθρώπινο είδος έχει εξελιχθεί
πλέον σε
διαχειριστή ενός ολόκληρου πλανήτη, της
ίδιας της ύπαρξης της ζωής! Αναλογιζόμενοι
βεβαίως ότι δεν
γνωρίζουμε αν υπάρχει ζωή και κάπου αλλού.
Παρόλα αυτά γνωρίζουμε ότι η γνώση μας δεν είναι απόλυτη και οι συνεχείς εξελίξεις
μας βοηθούν να την βελτιώνουμε διαρκώς, έστω κι αν χρειαστεί
κάποιες φορές να παραδεχθούμε πως κάναμε
λάθος. Ουδείς αναμάρτητος, ψιθύρισε χαμηλόφωνα
και έσκασε αμέσως ένα γελάκι, γυρνώντας το βλέμμα του στο κορίτσι
που τον κοίταζε γλυκά.
Αυτή σκεφτόταν
ότι τα θεμελιώδη ερωτήματα που είχε εκφράσει το αγόρι, τα μεγάλα ερωτήματα της
ύπαρξής μας, είναι δύσκολο να απαντηθούν και αυτό τα κάνει άκρως διαπραγματεύσιμα. Ο καθένας από μας μπορεί
να δώσει τις δικές του απαντήσεις και κατά μία έννοια ... είναι όλες τους σωστές
αφού βασίζονται στην σχετική, προσωπική γνώση του καθενός. Για τον νέο όμως
απέναντί της, είναι ξεκάθαρο ότι δυο είναι οι μεγάλοι πόλοι γνώσης και αντιπαράθεσης.
Η επιστήμη, βασιζόμενη στην ασταμάτητη αναζήτηση της Ιθάκης,
το νησί της Σχετικότητας της Ανθρώπινης Γνώσης, η οποία μας παρέχει μόνο μια στιγμιαία
αντανάκλαση της αιώνια εξελισσόμενης Ύλης και η θρησκεία, της εξ’ αποκαλύψεως
Απόλυτης Αλήθειας, είναι οι δύο αιώνια μαχόμενοι αντίπαλοι που δίνουν τις δικές
τους ερμηνείες για την ύπαρξη του κόσμου!
-Αλήθεια… γνωρίζεις την ομορφότερη
ιστορία του κόσμου, την ιστορία
της γένεσης του σύμπαντος μας,
ρώτησε με κρυφή αγωνία το αγόρι για να
εισπράξει, με ευγνωμοσύνη, ένα χαμόγελο επιδοκιμασίας, που ίσως έκρυβε και λίγο
θαυμασμό, απ' το κορίτσι, το οποίο μπορεί να γνώριζε αυτή την ιστορία, αλλά
διψούσε ετούτη την στιγμή να την ακούσει απ’ τα χείλη του!
Ταυτόχρονα, όμως δημιουργεί ο
νέος κι ένα μεγάλο ερωτηματικό, μια εύλογη απορία σε εμάς που τον
παρακολουθούμε από ψηλά, χωρίς αυτός να το γνωρίζει βεβαίως. «Τι θράσος! Ακούς
εκεί την ομορφότερη ιστορία του κόσμου; Που το πάει άραγε; Τι θέλει να πει;»
Δεν ξέρω για σας, πάντως εγώ έχω περιέργεια να τον ακούσω. Θέλω να δω την σκέψη
του να ξετυλίγεται και τα λόγια του να μορφοποιούνται σε εικόνες, σκέψεις, συναισθήματα.
Θέλω να του δώσω μια ευκαιρία!
- Ας ξεκινήσουμε, λοιπόν από
την αρχή. Πώς δημιουργήθηκε άραγε ο υπέροχος κόσμος μας; Να το δυσκολότερο ίσως ερώτημα, που καλούμαστε να απαντήσουμε. Η επικρατέστερη θεωρεία σήμερα, σε καθαρά επιστημονικό
επίπεδο, για την
γέννηση του κόσμου μας είναι η θεωρεία της Μεγάλης Έκρηξης. Υπάρχουν ίσως επιμέρους
διαφωνίες και αντιδικίες, αλλά κατά βάση όλοι, εννοώ τους
επιστήμονες διότι οι περισσότεροι
από τους υπόλοιπους έχουμε πλήρη άγνοια, συμφωνούν
στον κορμό της θεωρίας. Να τι πιστεύουν… ή νομίζουν, ότι έγινε λοιπόν, είπε το αγόρι και άρχισε
να εξιστορεί με καθαρή,
ίσως κι αδιόρατα τρεμάμενη, φωνή, που
έκρυβε μέσα της πάθος για γνώση, αγωνίες για το αύριο και φόβο για το άγνωστο. Ας
γυρίσουμε λίγο πίσω,
στην απαρχή του χρόνου, περίπου
δεκατρία κόμμα οχτώ δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Είσαι έτοιμη; Το κορίτσι κατένευσε κουνώντας
το κεφάλι με τα μάτια της ορθάνοιχτα, προσμένοντας να ρουφήξουν τις εικόνες που
θα της περιέγραφε.
Βρισκόμενος σε πλήρη
ψυχική αρμονία με το σκοτεινό διάστημα που αντίκριζε
άρχισε να μιλάει: Απόλυτο σκοτάδι… κενό…
μια σπίθα φωτός… καθαρή ενέργεια! Κι ένα μηδενικού μεγέθους και άπειρης θερμότητας
σύμπαν εκρήγνυται με μια
κολοσσιαία δύναμη. Σαν μια φούσκα, που αναβλύζει
από το τίποτα μέσα σε βραστό νερό! Φαντάσου το σύμπαν σαν έναν ομογενή πολτό
από στοιχειώδη σωματίδια: ηλεκτρόνια, φωτόνια (κόκκοι φωτός), κουάρκ, γκραβιτόνια, γλουόνια, κ.α. Αυτά αποτελούν τα εξωτικά υλικά από τα
οποία θα προκύψουν τα πάντα. Αρχίζει να διαστέλλεται με το φως να θεριεύει
απότομα και να καταπίνει το σκοτάδι, ενώ ταυτόχρονα η θερμοκρασία του πέφτει.
Τότε είναι που ξεκινάει και η διαδικασία της εξέλιξης. Στα πρώτα κλάσματα του δευτερόλεπτου τα γλουόνια και τα
κουάρκ ενώνονται, αγκαλιάζονται ή μάλλον … χορεύουν και σχηματίζουν τελικά τα πρωτόνια και τα νετρόνια. Ένα ολόκληρο δευτερόλεπτο περνάει και η θερμοκρασία του έχει ήδη πέσει στους δέκα περίπου δισεκατομμύρια
βαθμούς. Λίγη περισσότερη ζέστη από όσο έχουμε συνήθως, σωστά, ρώτησε
χαμογελώντας. Εκατό περίπου δευτερόλεπτα μετά την Μεγάλη Έκρηξη έχει ήδη πέσει στο
ένα δισεκατομμύριο βαθμούς, όσο είναι δηλαδή
στο κέντρο των πιο θερμών
άστρων. Τότε είναι που μπαίνει στο παιχνίδι
και η πυρηνική ενέργεια και τα πρωτόνια και τα νετρόνια
αρχίζουν να ενώνονται επίσης μεταξύ τους και σχηματίζουν τον πρώτο ατομικό
πυρήνα, τον πυρήνα του ηλίου, και στην συνέχεια και άλλων βαρύτερων στοιχείων. Στις
πρώτες λίγες ώρες από την στιγμή της δημιουργίας η παραγωγή ηλίου και
των άλλων στοιχείων έχει ήδη συμπληρωθεί.
Το σύμπαν συνεχίζει να διαστέλλεται και για
αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια χρόνια τίποτα δεν συμβαίνει. Απολυτή σιωπή καθώς
το σχέδιο της δημιουργίας παίρνει γοργά και θεαματικά σάρκα και οστά. Το σύμπαν
διαστέλλεται έχοντας πεπερασμένο μέγεθος, σαν ένα μπαλόνι που διαρκώς
μεγαλώνει, δημιουργώντας όμως χώρο και χρόνο, μέσα σ’ ένα άπειρο κενό… ότι κι αν σημαίνει τούτο,
κατέληξε με νόημα και έκανε μια μικρή παύση. Κοίταξε το κορίτσι και την είδε να
κουνάει πέρα δώθε τα ματάκια της και να ανοιγοκλείνει τα βλέφαρά της πάνω στην
προσπάθειά της να επεξεργαστεί τα λόγια
του. Οι εικόνες σχηματίζονταν άπληστα μες το μυαλό της παλεύοντας να
μορφοποιήσει αυτά που άκουγε.
«Για συνέχισε νεαρέ, έχω
περιέργεια να δω που θες να καταλήξεις!»
Το αγόρι συνέχισε: Όταν η θερμοκρασία
πέφτει στους τρεις περίπου χιλιάδες βαθμούς … ευτυχώς
δρόσισε λίγο … η τρίτη ενέργεια, η ηλεκτρομαγνητική,
μπαίνει σε λειτουργία. Τα ηλεκτρόνια και
οι πυρήνες αρχίζουν να συνενώνονται,
κροταλίζοντας και σπινθηροβολώντας και
δημιουργούνται έτσι τα πρώτα
άτομα υδρογόνου και ηλίου. Εν συνεχεία η
εξέλιξη κάνει μια δεύτερη παύση για άλλα περίπου εκατό εκατομμύρια
χρόνια μέχρι να συνεχίσει. Βέβαια το σύμπαν ως όλον συνεχίζει να διαστέλλεται. Έλα όμως
που κάποιες περιοχές τυγχάνει να είναι
λίγο πυκνότερες από τις υπόλοιπες. Σ’
αυτές τις περιοχές εμφανίζεται η τέταρτη και σημαντικότερη ίσως ενέργεια, δηλαδή
η βαρύτητα. Τα άτομα αρχίζουν να έλκουν το ένα το άλλο με αποτέλεσμα η διαστολή
να επιβραδύνεται. Έτσι, σε κάποια φάση ορισμένες περιοχές σταματάνε να διαστέλλονται και αρχίζουν
να συρρικνώνονται. Αυτές οι
περιοχές παίζουν το ρόλο «σπερμάτων» γαλαξιών. Η ελκτική τους δύναμη έλκει σ’ αυτούς την γύρω ύλη με αποτέλεσμα η μάζα
τους να μεγεθύνεται διαρκώς. Αυτό το φαινόμενο τους επιτρέπει να αυξηθούν τόσο ώστε να
σχηματίσουν τους μεγαλειώδεις
γαλαξίες, που βλέπουμε τις νύχτες στον ουρανό. Όπως απόψε, πρόσθεσε
κοιτώντας με δέος ψηλά. Παράλληλα και κατά την διάρκεια της συρρίκνωσης, λόγο της βαρύτητας, κάποιες περιοχές αρχίζουν να περιστρέφονται με αργό ρυθμό,
οδηγώντας στην δημιουργία των δισκοειδών
περιστρεφόμενων γαλαξιών. Άλλες περιοχές, που δεν τυγχάνει να αρχίσουν να περιστρέφονται εξελίσσονται στους ελλειπτικούς γαλαξίες. Γαλαξίες κάθε είδους, μορφής και σχήματος
με υπέροχα χρώματα κοσμούν σήμερα τον νυχτερινό ουρανό και είναι διαθέσιμοι στο κάθε μάτι να
τους δει! Με την πάροδο του χρόνου, τα αέρια υδρογόνου και ηλίου μέσα στους γαλαξίες διαχωρίζονται σε μικρότερα
νέφη αέριων, που καταρρέουν κάτω από την
ίδια τους την βαρύτητα. Αυτό οδηγεί μέσα
από συγκρούσεις και συρρίκνωση
σε αύξηση της θερμοκρασίας και πυρηνικές αντιδράσεις σύντηξης. Οι αντιδράσεις αυτές μετατρέπουν το υδρογόνο σε ήλιο και έχουμε έτσι την γένεση των άστρων. Εύκολα διαπιστώνει κανείς ότι το σύμπαν δεν είναι στατικό. Αντιθέτως
εξελίσσεται διαρκώς καθώς διαστέλλεται, ψύχεται και αραιώνει.
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η ιστορία του σύμπαντος δεν είναι τίποτα άλλο από
την ιστορία της ύλης, που οργανώνεται. Βλέπεις το σύμπαν οικοδομεί τις ίδιες δομές
παντού στο διάστημα και μετά την Μεγάλη Έκρηξη η ύλη ανεβαίνει, αργά αλλά
σταθερά, ένα ένα τα σκαλοπάτια της πυραμίδας της σύνθεσης. Δημιουργεί δομές
όπως οι αχανείς γαλαξίες και τα λαμπερά άστρα. Στο ορατό σύμπαν σήμερα, παρατηρούμε περίπου εκατό δισεκατομμύρια γαλαξίες, καθένας
από τους οποίους έχει περίπου
εκατό δισεκατομμύρια άστρα, σαν τον Ήλιο μας! Αντιλαμβάνεσαι για τι
μεγέθη μιλάμε;
Το κορίτσι είχε καταγοητευθεί από την
ιστορία του αγοριού. Ήταν εδώ και μήνες ερωτευμένη μαζί του,
όμως ξαφνικά τώρα, ακούγοντάς τον να περιγράφει με τέτοιο πάθος την γένεση του
κόσμου μας, ένιωσε ότι μια δυνατή αγάπη πλησίαζε
αποφασιστικά την καρδιά της, πανέτοιμη
να την κατακτήσει. Αφέθηκε πλήρως στα
συναρπαστικά του λόγια.
-Το δικό
μας άστρο, ο Ήλιος
μας σχηματίζεται περίπου πέντε δισεκατομμύρια χρόνια
μετά την Μεγάλη Έκρηξη
από την ύλη ενός περιστρεφόμενου νέφους. Η περισσότερη ύλη αυτού του νέφους δημιουργεί
τον ήλιο ή εκτινάσσεται μακριά. Αλλά
μια μικρή ποσότητα βαρύτερων στοιχείων συγκεντρώνεται σε περιοχές σχηματίζοντας σώματα που κινούνται γύρω από τον
ήλιο, την Γη και τους άλλους πλανήτες. Όπως γίνεται
αντιληπτό μόνο ένα απειροελάχιστο μέρος πρωτονίων της αρχής της Ιστορίας
δημιούργησαν βαριά άτομα. Μόνο ένας μικρός αριθμός
απλών μορίων συνενώνονται σε σύνθετα
και ένας ασήμαντος αριθμός από αυτά θα συμμετάσχει στις δομές
της ζωής! Όπως προείπαμε, το σύμπαν δεν
είναι στατικό, αλλά αλλάζει διαρκώς και η αλλαγή αυτή είναι το πέρασμα από το απλό
στο σύνθετο. Η Γη μας τώρα, ή Ωκεανός
για κάποιους, αποτελεί τον μόνο γνωστό πλανήτη,
ο οποίος φιλοξενεί Ζωή. Βέβαια,
εύκολα αναρωτιέται κανείς που οφείλεται
η επιτυχία της γης; Γιατί υπάρχει ζωή σ’ αυτήν και όχι και σ’ άλλους πλάνητες;
Έχουμε καταλήξει στο
συμπέρασμα ότι η επιτυχία της γης οφείλεται στην απόσταση
που έχει από τον ήλιο και από την ύπαρξη τρεχάμενου νερού, το οποίο
αποτελεί τον μαγικό καταλύτη όπου άγνωστα και διαφορετικά στοιχεία συνθέτονται.
Η τροχιά της γης την κρατάει σε αρκετή απόσταση,
ώστε το νερό να διατηρείται σε υγρή μορφή.
Αν ήταν πιο κοντά στον ήλιο, το νερό θα
εξατμιζόταν και αν ήταν πιο μακριά θα ήταν παγωμένο. Και στις δυο
περιπτώσεις δεν θα ήταν δυνατή η
ανάπτυξη της ζωής ή τουλάχιστον της σύνθετης ζωής, όπως την ξέρουμε! Βέβαια, η δημιουργία της ζωής
δεν είναι εύκολη
υπόθεση. Μπορεί ο πλανήτης μας να είναι
ο μοναδικός, απ’ όσο γνωρίζουμε, που διατηρεί την ζωή και μάλιστα σε τέτοια
αφθονία, όμως η εξελικτική διαδικασία περνάει μέσα από φουρτούνες και κύματα μιας εκθαμβωτικής αλληλουχίας μέχρι να φτάσουμε στο απόγειο της ζωής στον πλανήτη μας σήμερα, με δεκάδες εκατομμύρια είδη φυτών
και ζώων να γεννιούνται,
να μάχονται και να
πεθαίνουν στην παλαίστρα της γης. Ίσως
γνωρίζεις ότι οι συνθήκες που επικρατούσαν στην πρωτόγονη γη είναι τελείως διαφορετικές
από τις σημερινές.
Στην αρχή δεν υπάρχει ατμόσφαιρα και ο
πλανήτης που κάποτε θα γίνει η Γη μας, είναι
μια πυρακτωμένη σφαίρα, ένας γιγάντιος βράχος από φωτιά και λάβα. Με την πάροδο
του χρόνου όμως αρχίζει να ψύχεται και αποκτά
μια αραιά ατμόσφαιρα αέριων, που αποδεσμεύονται από τα πετρώματα. Ο άνθρωπος, όπως τον ξέρουμε, δεν θα μπορούσε να επιβιώσει μέσα
σ’ αυτήν την ατμόσφαιρα, διότι δεν περιέχει οξυγόνο. Υπάρχουν μόνο δηλητηριώδη αέρια,
όπως υδρογόνο, μεθάνιο, αμμωνία, καθώς και τεράστιοι ωκεανοί, καταιγίδες με ηλεκτρικές εκκενώσεις
και η υπεριώδης ακτινοβολία του ήλιου μέσα σε ένα μουντό, σκοτεινό περιβάλλον. Μέσα
λοιπόν σ’ αυτό το αφιλόξενο περιβάλλον, μέσα σ’ αυτή την αρχέγονη σούπα των
ωκεανών οικοδομείται η γέφυρα ανάμεσα στην ύλη και την ζωή κι αυτό γιατί αυτή η κοσμική σούπα
είναι κατάλληλη για την ανάπτυξη ακόμη
πιο σύνθετων μορίων. Όλα ξεκινούν με την
δημιουργία των αμινοξέων. Από τα αμινοξέα συνθέτονται οι πρωτεΐνες, οι οποίες βρίσκονται
σε λιμνοθάλασσες. Κάποια από τα αμινοξέα είναι υδρόφιλα, δηλαδή αγαπούν το νερό. Αλλά πάλι όχι, μισούν το νερό. Τι κάνουν λοιπόν; Συνεργάζονται
και μπλέκονται μεταξύ τους, πράγμα που
τα φέρνει σε επαφή με το νερό στο εξωτερικό τους και τα προφυλάσσει
από αυτό στο εσωτερικό τους! Κατά κάποιο τρόπο θα μπορούσε να πει κανείς,
ότι κάνουν κάτι πρωτόγνωρο, κάτι εξωπραγματικό, κάτι άκρως ατομικό, κλείνονται στον εαυτό
τους.
-Σαν να ετοιμάζονται για
κάτι μεγαλύτερο, είπε αυθόρμητα το κορίτσι.
-Ναι, ίσως, απάντησε αφηρημένα το αγόρι, συλλογιζόμενο για μια στιγμή τα λόγια της και συνέχισε. Δημιουργούνται
έτσι αυτά τα προέμβρυα σφαιρίδια και αυτό είναι μέγιστης σημασίας
φαινόμενο, γιατί εμφανίζεται για πρώτη φορά κάτι που είναι κλεισμένο στον εαυτό
του, κάτι που έχει εσωτερικό και εξωτερικό. Αυτές οι μικρές σταγόνες σχηματίζουν κλειστά περιβάλλοντα,
απομονωμένα από την αρχική σούπα. Εκείνη την στιγμή πολλαπλασιάζονται σε τεράστιες ποσότητες. Εκτός αυτού είναι ημιδιαπερατές,
αφήνουν να περάσουν στο εσωτερικό τους μικρά μόρια. Έτσι μια καινούρια αλχημεία συντελείται, παράγοντας καινούριες χημικές αντιδράσεις. Δεν ξέρουμε βέβαια πότε και πως ακριβώς δημιουργήθηκε η ζωή. Δεν ξέρουμε ποια είναι
η πρώτη στιγμή που δημιουργείται το πρώτο έμβιο μόριο.
Είναι όμως σίγουρο, μέσα στην απιθανότητα
αυτού του γεγονότος, ότι συνέβηκε. Εμείς, ικανοί σήμερα να παρατηρούμε και να ερμηνεύουμε όλα αυτά, είμαστε η απόδειξη αυτού. Εγώ κι εσύ,
εδώ κάτω απ’ τα αστέρια, της τόνισε τρυφερά. Ίσως λόγω τυχαίων
συνδυασμών έχουμε την δημιουργία σύνθετων σωμάτων, τα οποία ονομάζονται μακρομόρια. Αυτά καταφέρνουν να συναρμολογήσουν άλλα σύνθετα
άτομα από το περιβάλλον τους και
έτσι μπορούν να αναπαράγουν τον εαυτό τους και να πολλαπλασιαστούν.
Σε μερικές περιπτώσεις κατά την διαδικασία της αναπαραγωγής συμβαίνουν κάποια λάθη, τα περισσότερα εκ των οποίων
έχουν ως αποτέλεσμα την καταστροφή των
μακρομορίων. Κάποια λάθη όμως οδηγούν σε διαφορετικό αποτέλεσμα. Τα νέα
μακρομόρια μπορούν να αναπαραχθούν με αποτελεσματικότερο τρόπο. Αποκτούν έτσι πλεονέκτημα
απέναντι στα αρχικά και τείνουν
σταδιακά να τα αντικαταστήσουν. Με τον τρόπο
αυτό αρχίζει η διαδικασία εξέλιξης της ζωής, η οποία οδηγεί στην δημιουργία ακόμη πιο σύνθετων,
αυτοαναπαραγόμενων και πολλαπλασιαζόμενων οργανισμών. Εν τω μεταξύ, οι πρώτες
αρχέγονες μορφές ζωής, τα φωτοσυνθετικά βακτήρια, καταναλώνουν διάφορα υλικά,
όπως υδρόθειο και απελευθερώνουν διάφορα
άλλα, όπως οξυγόνο κι
έτσι αρχίζει σιγά-σιγά η οξυγόνωση των ωκεανών κι αρκετά
αργότερα της ατμόσφαιρας. Το οξυγόνο δραπέτευσε σε κάποια φάση
από τους ωκεανούς στην ατμόσφαιρα
όπου συγκεντρώθηκε σε μεγάλες ποσότητες. Η αύξηση του οξυγόνου προκάλεσε και την αύξηση του
όζοντος με συνέπεια την προστασία από τις υπεριώδεις ακτινοβολίες του ήλιου. Έτσι
σιγά-σιγά η ατμόσφαιρα άλλαξε και η σύνθεση της έγινε αυτή
που είναι σήμερα, δημιουργώντας τελικά τον πανέμορφο γαλάζιο πλανήτη μας. Αυτή
η σύνθεση επιτρέπει να δημιουργηθούν ανώτερες μορφές ζωής, όπως ψάρια, αμφίβια,
θηλαστικά και τελικά το ανθρώπινο είδος, μέσα από μια πρωτογενή τάση για διαρκή εξέλιξη και βελτίωση. Περισσότερα είδη αναδύονται απ’ το τίποτα,
νέοι οργανισμοί ικανότεροι να επιβιώνουν κυριαρχούν. Μια συνεχής μάχη, ένας άνισος αγώνας,
όπου το καινούριο επικρατεί πάντα, συντρίβοντας το παλιό, οδηγώντας το σταδιακά
στην εξαφάνιση. Κι ένας υπέροχος
καινούριος κόσμος γεννιέται κάθε φορά. Κάθε φορά που ένα νέο είδος καταφέρνει
να εκμεταλλευτεί με καλύτερο τρόπο τους φυσικούς νόμους για την επιβίωσή του. Ο
Δαρβίνος … τον ξέρεις τον κύριο, σωστά,
ρώτησε χαμογελώντας για να αντικρίσει ένα χαμόγελο κατάφασης απ’ το κορίτσι… ο
Δαρβίνος λοιπόν ονόμασε την συνεχή τάση για εξέλιξη Φυσική Επιλογή! Το είδος που κυριαρχεί σήμερα και τα τελευταία δέκα χιλιάδες χρόνια στον
πλανήτη μας είναι ο Άνθρωπος. Αντιλαμβάνεσαι ότι αποτελεί πραγματική οδύσσεια η πορεία της ύλης
μέχρι την δημιουργία του ανθρώπινου είδους. Και σίγουρα η Ιθάκη είναι ακόμη μακριά!
Στο μυαλό του
κοριτσιού, που είχε πάρει
φόρα μορφοποιώντας ασταμάτητα σε εικόνες τα λόγια του αγοριού, ξεπήδησαν
διάφορες σκέψεις, τις οποίες κράτησε για τον εαυτό του, αν και για κάποιον
μυστήριο λόγο εμείς έχουμε πρόσβαση σ’ αυτές. « Ζούμε σε ένα, μάλλον,
τετραδιάστατο Σύμπαν. Έχουμε τις τρεις διαστάσεις, που καθορίζουν τον χώρο μες τον
οποίο κινείται η ύλη και τον χρόνο. Οι τρεις διαστάσεις είναι το μήκος, το
πλάτος και το ύψος. Όλοι το γνωρίζουν
αυτό. Αλήθεια όμως, τι είναι ο χρόνος; Σύμφωνα με τους φυσικούς η τέταρτη
διάσταση του κόσμου μας δεν είναι τίποτα
περισσότερο από την μέτρηση της γέννησης, της εξέλιξης και της φθοράς της ύλης από την
γένεση του Σύμπαντος μέχρι σήμερα. Κι αν σκεφτούμε ότι η ύλη δεν πεθαίνει, παρά
μόνο αλλάζει διαρκώς μορφές ή ακόμη ότι κι αυτή η ύλη δεν είναι τίποτε
περισσότερο από μια μορφή ενέργειας,
τότε τι είναι οι σκέψεις μας; Τι προσδιορίζει τις διεργασίες που γίνονται μες το
μυαλό μας; Σε τι εξωτική δημιουργία (την σκέψη) καταλήγει η λειτουργία
της ύλης (του μυαλού μας); Μήπως είναι κι
αυτή μια ακόμη μορφή ενέργειας; Κι αν η συνολική ενέργεια στο Σύμπαν είναι ίση με το μηδέν, από πού δανειζόμαστε την ενέργεια για
τις σκέψεις μας; Και πως αυτή επιστρέφει στο Σύμπαν;»
-Το ερώτημα βεβαίως παραμένει, συνέχισε την αφήγησή
του ο νεαρός παρατηρώντας για λίγο την ονειροπόληση της αγαπημένης του. Τι είναι
τελικά ο Άνθρωπος; Είναι ο
γιος ενός Θεού ή
αποτέλεσμα της Τύχης; Υπήρξε
κάποιο σχέδιο στην δημιουργία του κόσμου μας
ώστε να φτάσουμε στον Άνθρωπο ή
μήπως αποτελεί αυτός την τυχαία εξέλιξη ενός χαοτικού
σύμπαντος; Ποιος δημιούργησε τον κόσμο μας; Ένας Θεός; Και
αν ναι, τι σκοπό είχε; Την δημιουργία
του Ανθρώπου ή μήπως
της Ζωής ως όλον; Μήπως το Σύμπαν απλώς εμπεριέχει τον εαυτό του,
αποτελώντας ίσως ένα μικροσκοπικό κομμάτι ενός πολυσύμπαντος, μια μοναδική
μπουρμπουλήθρα απ’ τις αμέτρητες μες την άπειρη θάλασσα του κόσμου; Σκέψου
αυτό! Αν όλες οι λεπτομέρειες της δημιουργίας ήταν τέλεια σχεδιασμένες την στιγμή της Μεγάλης
Έκρηξης από έναν Θεό - Δημιουργό με στόχο την δημιουργία όλων μας, τότε είχε προβλεφθεί ήδη, εδώ και δεκατρία κόμμα οχτώ δισεκατομμύρια χρόνια πριν, αυτή η μοναδική στιγμή που ζούμε!
Εγώ στρέφω το βλέμμα μου στο πανέμορφο
κορίτσι απέναντί μου, δηλαδή εσένα, το μυαλό μου αγωνίζεται να μην κυριευτεί από την
ομορφιά σου και συνεχίζει μετά βίας την
ιστορία του: «Αν όλες οι λεπτομέρειες …». Τι λέει αυτό για την ελεύθερη βούληση του ανθρώπου; Αποτελεί
αυτή μόνον μια ψευδαίσθηση; Η’ μήπως τελικά κάποιος Θεός – Δημιουργός έθεσε τις βάσεις για την δημιουργία του κόσμου μας,
μην έχοντας γνώση του τι θα ακολουθήσει από εκεί και
πέρα, ρώτησε αφήνοντας το κορίτσι να το
σκεφτεί.
-Ειλικρινά δεν ξέρω. Δυσκολεύομαι να αγγίξω αυτές τις
ιδέες, όσο κι αν με γοητεύουν, απάντησε
κάπως θλιμμένα αυτή. Φοβάμαι …μην καώ!
-Εντάξει, σε καταλαβαίνω. Δεν πρόκειται να σ’ αφήσω να καείς,
καρδιά μου, άκου όμως τι υποστηρίζει μια άποψη, που βρίσκω πολύ
ελκυστική. Σύμφωνα με αυτήν λοιπόν, ο Θεός έπρεπε να συμπτυχθεί
στον εαυτό του ώστε να επιτρέψει έξω από αυτόν να δημιουργηθεί το κενό
από το οποίο
θα δημιουργούνταν ο κόσμος μας! Κάνοντας την υπέρτατη
πράξη αγάπης, παραιτούμενος από το άτρωτο
της ουσίας του για εμάς, δεχθήκαμε όλα
τα πλάσματα ότι μπορούσαμε από το υπερπέραν.
Έτσι, αφού παραδόθηκε εντελώς στον γινόμενο κόσμο, ο Θεός δεν έχει τίποτα άλλο να προσφέρει. Τώρα είναι η σειρά του Ανθρώπου, να προσφέρει μέσα
από τον τρόπο της ζωής του, έτσι ώστε να
μην αναγκασθεί ο Θεός και μετανιώσει για την γένεση του κόσμου
που επέτρεψε. Σκέψου για
λίγο την σημασία αυτής της σκέψης, έστω κι αν η υπέρτατη αυτοχειρία, ή θυσία, είναι μόνο ένα
σενάριο της φαντασίας μας, μια υποθετική εργασία του μυαλού μας! Πως σου
φαίνεται;
-Πιθανό, ναι θα μπορούσε να
συμβαίνει, είπε προβληματισμένο μετά από λίγο το κορίτσι. Έβλεπε την αρμονία
στην σκέψη αυτή, αλλά κάτι την απωθούσε. Ίσως η αίσθηση του κενού, που
εμπεριέχει κάθε αιρετική σκέψη, της έλλειψης ενός σταθερού σημείου για να
προσανατολιστεί. Έψαξε κάτι στέρεο, κάτι γνώριμο για να πιαστεί.
- Και οι θρησκείες; Ποιος ο
δικός τους ρόλος; Τα μεγάλα λόγια τους τι είναι;
-Ας περάσουμε απέναντι, αφού
το θέλεις. Γνώση εναντίον Δόγματος! Η
λογική απέναντι στην πιστή! Είναι γνωστό
ότι η πίστη ξεκινάει εκεί που τελειώνει
η λογική, αλλά ας δούμε τι υποστηρίζουν οι θρησκείες, οι οποίες είναι καθολικά παραδεκτό
ότι έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη τον ανθρώπινων κοινωνιών, κυρίως των πρώιμων. Ακολουθώντας κι αυτές την δίψα για κατανόηση του κόσμου που μας περιβάλλει και μέρος του οποίου ήμαστε,
έδωσαν τις δικές τους απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα. Βεβαία στηρίχθηκαν αποκλειστικά
στην διαίσθηση και όχι στην έρευνα και οι απαντήσεις τους μοιάζουν
καταπληκτικά μεταξύ τους. Σε αντίθεση με
την επιστήμη, η οποία έχει δώσει πολλές και διαφορετικές θεωρίες για τα ίδια ζητήματα, αποτέλεσμα μιας διαλεκτικής
διαδικασίας όπου μέσα από το τρίπτυχο θέση – αντίθεση - νέα θέση οδηγεί στην καλύτερη κατανόηση του κόσμου, βλέπουμε διαχρονικά μια βασική ομοιότητα στις θέσεις των θρησκειών.
Είτε μελετήσουμε τις ειδωλολατρικές πολυθεϊστικές θρησκείες της αρχαιότητας, είτε
τις μονοθεϊστικές σύγχρονες θρησκείες, ο
σκελετός παραμένει ο ίδιος. Ένας Θεός - Δημιουργός, ή πολλοί Θεοί, έφτιαξε αυτόν τον κόσμο αποκλειστικά για τον Άνθρωπο! Η θρησκεία
δίνει στον άνθρωπο την εντολή να κυριαρχεί πάνω στα ζώα, στα ψάρια και στα πτηνά και να
καθυποτάξει την Γη. Προχωρώντας ακόμη περισσότερο, επέτρεψε μου να πω… στην παράνοια,
η θρησκεία δίδαξε τους ανθρώπους ότι έχουν το δικαίωμα να εκμεταλλευτούν την γη, όπως το επιθυμούν. Βέβαια, η ιστορία
των θρησκειών ξεκινάει μαζί με τα πρώτα βήματα του ανθρώπου, βήματα χιλιάδες χρόνια πριν σε μια προσπάθεια
να κατανοήσει τον κόσμο γύρω του.
-Αλήθεια γνωρίζεις, μωρό
μου, ποιος ήταν ο πρώτος Θεός, που συνέλαβε η φαντασία μας;
-Νομίζω ότι ήταν ο ήλιος!
-Ακριβώς! Έχουμε καταλήξει
πλέον ότι ο πρώτος θεός ήταν ο Ήλιος. Το
μυστηριώδες αυτό ον το οποίο κάθε πρωί χάριζε το εκτυφλωτικό
του φως, την ζεστασιά και την ασφάλεια νικώντας το σκοτάδι.
Και κάθε βράδυ υποχωρούσε νικημένος απ’ τον θεό του Σκοταδιού, ο οποίος έσερνε μαζί του τον φόβο, την αγωνία
και τον θάνατο. Πόσο υπέροχος και μυστήριος
πρέπει να φάνταζε ο Ήλιος μας στους πρώτους ανθρώπους. Τι υπέροχες φαντασίες θα σκαρφιζόταν το απαίδευτο μυαλό τους; Για να κάνει τι; Να
εξηγήσει την ύπαρξη και την επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά, που οδηγούσε στην ζωή
και στον θάνατο, ενός κοινού, όπως γνωρίζουμε σήμερα, άστρου. Τότε όμως δεν
ήταν ένα κοινό άστρο, αλλά ο Θεός –Ήλιος, τον οποίο αν τολμούσες να κοιτάξεις
κατάματα, θα σε τιμωρούσε αυστηρά τυφλώνοντας σε! Καταλαβαίνεις τι εννοώ, έτσι;
Όλοι μας έχουμε προσπαθήσει, και νικηθήκαμε βεβαίως, να κοιτάξουμε τον πυρηνικό
γίγαντα που αποκαλούμε ήλιο με γυμνά μάτια. Και εν συνεχεία, γνωρίζουμε ότι ανάλογα
με την ανάπτυξη της κοινωνίας μέσα στην
οποία γεννιέται η θρησκεία, επιβάλλονται μια σειρά από κανόνες τους οποίους όλοι οφείλουν να τηρούν. Αρκεί
να παρατηρήσει κανείς τις εντολές, που δίνονται
στους πιστούς της όποιας θρησκείας. Είναι όλες τόσο παρεμφερείς.
Μην σκοτώσεις τον συνάνθρωπο σου! Αγαπά τους γονείς σου! Κάνε το ένα, κάνε το άλλο,
μα πάνω από όλα, το οποίο είναι και το κυριότερο, αγαπά
τον Θεό σου, και γίνε επομένως σκλάβος του ιερατείου, όποιος κι αν είναι αυτός,
ακόμη κι αν είναι ένα ον τρομαχτικό, άσπλαχνο, εκδικητικό, ένας
μισογύνης, ρατσιστής, βρεφοκτόνος, πατροκτόνος,
γενοκτόνος, παρθενολάγνος, τύραννος, σαν
αυτόν που παρουσιάζουν τα ιερά βιβλία σχεδόν όλων των θρησκειών. Αποτελούν ως επί
το πλείστων οι θρησκείες συστήματα συνήθως αμφιβόλων αξιών, επηρεαζόμενα από
τις συνθήκες της κάθε εποχής. Βεβαία σ’ αυτό οφείλεται και η επιβίωση τους, στην
προσαρμοστικότητα τους. Σ’ αυτό, αλλά και
στην εύστοχη χρήση τους από τις
ελίτ της κάθε εποχής για να χειραγωγούν τις μάζες!
Σταμάτησε λίγο τον ορμητικό και χειμαρρώδη λόγο του, όχι τόσο για να πάρει μια απαραίτητη
ανάσα, όσο για να αφήσει το ξέπνοο κορίτσι να σκεφτεί τα λόγια του. Την
παρατηρούσε να τον κοιτάζει, πάντα γελαστή, όμως τώρα το
βλέμμα της είχε αποκτήσει και μια
μελαγχολία. Την μελαγχολία της γνώσης,
αυτό το αινιγματικό βλέμμα παραδοχής ως προς τον εαυτό μας ότι σφάλαμε. Αν όχι καθολικά, τότε
σε πολύ μεγάλο ποσοστό. Το αγόρι συνέχισε την σκέψη του:
-Δυστυχώς, όμως, ο Θεός που παρουσιάζουν οι θρησκείες έχει πολλά
μειονεκτήματα. Αν δώσεις στον Άνθρωπο την εντύπωση ότι είναι ο ένας και μοναδικός Υιός
του Θεού και ότι ολόκληρο το σύμπαν έχει χτιστεί μόνο για χάρη του, τότε έχεις διαπράξει το μεγαλύτερο κακό. Όπως και
δυστυχώς συνέβη. Ο Άνθρωπος πιστεύοντας ότι είναι μια θεϊκή δημιουργία, έξω και πάνω
απ’ τα άλλα είδη ζωής, έχασε την λογική συνεχεία της σκέψης του. Ξέχασε πως κατοικεί σ’ ένα απειροελάχιστο μόνο σημείο
στο σύμπαν, σε έναν κόκκο άμμου μέσα στους αβαθείς ωκεανούς. Πίστεψε ότι τα πάντα
ήταν πλασμένα για χάρη του, αφού έτσι τον
δίδαξαν οι θρησκείες και οι ηγέτες τους, και επομένως ήταν ο φυσικός διαχειριστής
των πάντων. Έχασε το μέτρο και μαζί την αρμονία! Αναλογίσου για λίγο εδώ την
επίδραση της οργανωμένης θρησκείας πάνω στους ανθρώπους. Μήπως απλώς περιορίζει
το μυαλό σε σκέψεις από δεύτερο χέρι και κατ’ επέκταση κάνει τα άτομα να ζουν
μια ζωή από δεύτερο χέρι; Δεν ξέρω, αλλά στο μυαλό μου αυτό μου θυμίζει έντονα τον
ολοκληρωτισμό. Η ναζιστική Γερμανία και οι Σταυροφορίες, ο Σταλινισμός και η
Ιερά εξέταση είναι στα μάτια μου οι δυο όψεις του ίδιου νομίσματος! Τα αποτελέσματα
του «διαίρει και βασίλευε», που έχει επιβάλλει η άρχουσα τάξη μέσω των
θρησκειών είναι ζοφερά και γίνονται αισθητά παντού γύρω μας. Βλέπουμε ξεκάθαρα και με βαθιά λύπη, οι πιο
ευσυνείδητοι που κάναμε τον κόπο να αναρωτηθούμε για την αληθινή φύση των
θεσμών που υποτίθεται ότι μας προστατεύουν, οι λίγοι δηλαδή που καταφέραμε να
ξυπνήσουμε και να βιώσουμε την αλήθεια, ένα είδος με
αβέβαιο μέλλον, πρακτικά υπό εξαφάνιση
με ημερομηνία λήξης, και έναν πλανήτη σε κρίση να φωνάζει καθημερινά βοήθεια, ενώ εμείς γυρνάμε επιδεικτικά την πλάτη ... πίνοντας καφέ και συζητώντας
παθιασμένα για άχρηστα πράγματα, για ποδόσφαιρο και τηλερεάλιτι! Δεν καταλαβαίνουμε
ότι η φύση είναι ένα ενωμένο σύστημα αλληλοεξαρτώμενων μεταβλητών δράσης και
αντίδρασης, που υπάρχουν μονάχα σαν σύνολο, οπότε δηλητηριάζοντας τον πλανήτη μας δεν
κάνουμε τίποτε περισσότερο από το
να υποθηκεύουμε την ιδία μας την ύπαρξη,
είπε με νεύρα και με διάφορα σκοτεινά συναισθήματα να χρωματίζουν έντονα
την φωνή του.
Το κορίτσι κατανοούσε τώρα ξεκάθαρα και θαύμαζε την
αγωνία του, αγωνία που είχε κυριεύσει και την ίδια, και η οποία τώρα
γιγαντώνονταν με αφετηρία, τον θαυμασμό,
τον έρωτα, την αποκάλυψη. Πήρε τον λόγο και μίλησε:
-Συνεχίζοντας την σκέψη σου μπορούμε να πούμε
ότι σήμερα η επιστήμη έχει δώσει πολλές ερμηνείες και για το φαινόμενο
της πίστης. Κατά μια έννοια ο Θεός δεν
είναι τίποτα περισσότερο από κάτι που
ο άνθρωπος το έχει μέσα του και το φαντάζεται έξω από
αυτόν, είναι κι αυτός ένας δικός μας τρόπος ύπαρξης, μια αίσθηση του εαυτού μας
σε μια άλλη διάσταση του είναι! Στο ίδιο
μήκος κύματος, η ψυχιατρική
επιστήμη υποστηρίζει ότι ο θεός αποτελεί
καθαρά προϊόν του εγκέφαλου μας. Θεωρείτε ότι κάθε άνθρωπος βιώνει
καθόλη την διάρκεια της ζωής του ένα υπαρξιακό άγχος. Αυτό οφείλεται στις έσχατες
έγνοιες, που είναι ο θάνατος, η μοναξιά,
η ανάγκη νοήματος και η ελευθερία! Η θρησκεία λοιπόν, ξεπροβάλλει ως θεμελιώδης
προσπάθεια του ανθρωπινού γένους να καθησυχάσει το άγχος της ύπαρξης. Συνεπώς,
η αίτια που η θρησκευτική πιστή είναι
πανανθρώπινη είναι ότι
το υπαρξιακό άγχος είναι
πανανθρώπινο, έτσι; Όπως είχα διαβάσει σε ένα άρθρο, η πίστη στο
Θεό βρίσκεται δικτυωμένη βαθιά στον ανθρώπινο εγκέφαλο, ο οποίος είναι προγραμματισμένος
για τις θρησκευτικές εμπειρίες, γεγονός που
καθιστά την θρησκεία ένα παγκόσμιο ανθρώπινο φαινόμενο
στην ιστορία. Μοιάζει λοιπόν προφανές ότι αντί να έχουμε δημιουργηθεί από θεούς, εμείς δημιουργούμε
θεούς για την ανακούφιση μας, και μάλιστα
τους δημιουργούμε καθ’ ομοίωση μας. Σε
τελική ανάλυση ο εγκέφαλος μας δημιουργεί
έναν θεό - αγχολυτικό για να ελαττώσει
το υπαρξιακό μας άγχος και να αυξήσει τις πιθανότητες επιβίωσης μας. Ακούγεται λογικό,
έτσι δεν είναι;
-Ναι … απολύτως, συμφώνησε το αγόρι, που διέκρινε κάτι περισσότερο από μια όμορφη εικόνα κοιτάζοντας με πρόσωπο
σοβαρό τα αστέρια. Ξαναπήρε τον λόγο:
-Εκτός αυτών που είπες, αν υποθέσουμε ότι η μετάβαση απ’ τον πολυθεϊσμό της
αρχαιότητας στον σύγχρονο μονοθεϊσμό
είναι μια προοδευτική κίνηση,
τότε και ο μονοθεϊσμός με την σειρά του είναι
καταδικασμένος να αφαιρέσει έναν θεό και να γίνει αθεϊσμός! Σε τελική
ανάλυση, οι θεοί, πολυθεϊσμός, μονοθεϊσμός ή αθεϊσμός, είναι ζήτημα στυλ. Κοίτα,
θεωρώ ότι όσο η γνώση του ανθρώπου θα αυξάνεται και η συσσώρευση τάξης στο μυαλό του θα επιτρέπει
την εξαγωγή ασφαλέστερων συμπερασμάτων για τον
κόσμο μας, τόσο η προπαγάνδα της θρησκείας
θα φθίνει. Σαν αποτέλεσμα, τολμώ να εικάσω ότι σε χίλια χρόνια από τώρα, αν το
είδος μας θα έχει επιβιώσει, τα μικρά
παιδιά θα διδάσκονται στην Ιστορία, ότι πολύ παλιά, χίλια χρόνια πριν, οι άνθρωποι πίστευαν σε έναν
παντοδύναμο γεράκο, που κατοικούσε στα σύννεφα, τους παρακολουθούσε αδιάκοπα κι όλους
μαζί εικοσιτέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο, τους
είχε δώσει κάποιες εντολές να ακολουθούν κατά γράμμα κι αν κάποιος δεν τις
τηρούσε τον έστελνε σε ένα απάνθρωπο μέρος όπου βασανίζονταν αιώνια με
φριχτά βασανιστήρια και παρόλα αυτά …
τους αγαπούσε! Και τότε τα μικρά παιδιά
του μέλλοντος θα γελάνε. Ω, ναι, θα γελάνε, είπε γελώντας κι ο ίδιος, γελώντας με
την καρδιά του, χαχανίζοντας σαν μικρό παιδί.
Το κορίτσι τότε τρύπωσε στην
αγκαλιά του συλλογιζόμενη όλα όσα είχε ακούσει και σκεφτεί, αγναντεύοντας μαζί του
τον ουρανό. Το αγόρι απήγγειλε μηχανικά τις επόμενες φράσεις, συνειδητοποιώντας ταυτόχρονα ότι η μαγική
στιγμή που μοιράζονταν οι δυο τους, ένα αγόρι κι ένα κορίτσι, δυο άνθρωποι
ψυχικά ενωμένοι, ήταν ίσως το ζητούμενο.
-Πιστεύαμε, οι κακόμοιροι, ότι βρισκόμαστε στο κέντρο του κόσμου. Πόσο αδαής ήμασταν!
Ο Γαλιλαίος, ο Κοπέρνικος και άλλοι μας έβγαλαν από αυτή την πλάνη, δείχνοντας μας
ότι είμαστε κάτοικοι ενός ασήμαντου πλανήτη, που βρίσκεται στα περίχωρα
ενός μετρίων διαστάσεων γαλαξία. Νομίζαμε,
τρομάρα μας, ότι είμαστε αυθεντικά δημιουργήματα,
πολύ διαφορετικά από άλλα είδη ζωής και η ανθρώπινη ζωή ένα ξεχωριστό
δημιούργημα μιας θεϊκής φύσης. Πόσο
γελαστήκαμε! Ο Δαρβίνος μας τοποθέτησε
στο ίδιο δέντρο εξέλιξης των ζώων, τόσο των πιθήκων, όσο και των μικροβίων.
Είμαστε τελικά, οι άνθρωποι, τα τελευταία παράγωγα του
μεγαλειώδους οργανισμού του σύμπαντος. Τα σώματά
μας, αυτά που νομίζαμε ότι ήταν μοναδικά κι ανεπανάληπτα, δεν
αποτελούνται παρά από μικροσκοπικά άτομα κι ολόκληρο το σύμπαν, τα ίδια τα
κύτταρα μας περικλείουν τα μόρια των αρχαίων ωκεανών της Γης κι ακόμη και τα
γονίδια μας είναι, κατά βάση, ίδια
με τα γονίδια των πιο κοντινών μας πιθήκων. Ο εγκέφαλος μας δεν
είναι τίποτε περισσότερο από την μέγιστη, μέχρι σήμερα, εξέλιξη της διάνοιας
και καθώς σχηματίζεται μέσα στην μητρική
μας κοιλιά, λίγο πριν την γέννηση
του καθενός μας, επαναλαμβάνει με τρομακτική ταχύτητα τη διαδικασία της
ζωικής εξέλιξης. Μέσα σε εννιά μήνες αποκωδικοποιούνται εκατομμύρια χρόνια μιας
εξελικτικής διαδικασίας, που ανεβαίνει ασταμάτητα σε ανώτερα επίπεδα. Καταγόμαστε
λοιπόν, τόσο από τους αρχέγονους πιθήκους
και από τα ασήμαντα βακτήρια, όσο κι από
τα φλογερά αστέρια και τους γιγάντιους γαλαξίες! Τα στοιχεία που σήμερα συνθέτουν το σώμα μας κάποτε αποτελούσαν
το σύμπαν, ένα αστέρι, που πέθανε σε μια κολοσσιαία έκρηξη, έναν κομήτη, βράχια και
σκόνη. Η ύλη αλλάζει μορφές ασταμάτητα, ψάχνει αγωνιωδώς για νέες δυνατότητες,
νέες συνθέσεις. Προερχόμαστε από την μαγική
αστερόσκονη, που ανακυκλώνεται κι εξελίσσεται διαρκώς, αιώνια και για αυτό είμαστε πραγματικά παιδιά των αστεριών! Το
πανέμορφο πυροτέχνημα της μεγάλης έκρηξης δεν είναι τίποτα άλλο από την ιστορία,
το πάθος και το δράμα της γένεσης του σώματος του θεού. Είναι οι περιπέτειες
και το γίγνεσθαι του σώματος του θεού κι ίσως εμείς δεν είμαστε παρά τα τελευταία
παράγωγα της συνείδησης του σύμπαντος. Ίσως
το Σύμπαν αποκτά το «Γνώθι σ’ αυτόν» μέσω
της νοήμονος ζωής, μέσω του ανθρώπινου είδους. Ίσως...
-Ίσως… ναι… τι όμορφο που
ακούγεται. Παιδιά των αστεριών! Η συνείδηση του… Θεού! Αλλά αν είναι όντως
έτσι, τότε τι πιστεύεις ότι έχει σημασία
τελικά; Εννοώ ότι είμαστε
εδώ σήμερα μετά από μια πραγματική
οδύσσεια της ύλης, αυθεντικά δημιουργήματα της πολυπλοκότητας της ζωής,
μέλη μιας σύγχρονης κοινωνίας των ανθρώπων, αλλά με τι σκοπό και κυρίως, ποιον
δρόμο οφείλουμε να διαβούμε απ’ τους αναρίθμητους που ανοίγονται μπροστά μας;
-Θεωρώ ότι σε τελική ανάλυση, το μόνο που ίσως έχει σημασία είναι το τι ζωή, με ποιες αρχές κι αξίες, θα ζήσει ο καθένας
μας! Γεννιόμαστε, αφού κερδίσουμε την μάχη
από εκατομμύρια άλλα σπερματοζωάρια, σε ένα
τυχαίο περιβάλλον. Δεν επιλέγουμε τους γονείς μας, την μόρφωσή τους ή την οικονομική τους κατάσταση. Δεν επιλέγουμε την χώρα και το πολιτικό της καθεστώς. Αν γεννηθεί κάποιος στη Δύση γίνεται χριστιανός, αν γεννηθεί στην Μέση Ανατολή μουσουλμάνος
και αν γεννηθεί
στην Ανατολή γίνεται βουδιστής. Η αλήθεια είναι ότι δεν γνωρίζουμε τίποτα για τον κόσμο στον οποίο ερχόμαστε. Τι κάνουμε
λοιπόν, αφού καταφέρουμε, και με λίγη τύχη είναι η αλήθεια, να επιβιώσουμε μέχρι κάποια ηλικία όπου
γινόμαστε «ανεξάρτητοι» και «κυρίαρχοι» της μοίρας μας; Ιδού το ερώτημα! Σύμφωνα
με μια άποψη, ενώ τα ζώα λένε «Φαΐ, επιβίωση, αναπαραγωγή!», ο άνθρωπος λέει « Για ποιο λόγο; Για ποιο λόγο;». Εννοεί ότι ενώ όλες οι άλλες μορφές
ζωής αντιλαμβάνονται περί τίνος πρόκειται.,
εμείς οι άνθρωποι δεν νοούμε να το αποδεχτούμε
έτσι εύκολα και θεσπίζουμε επομένως την ύπαρξη
κάποιου ανώτερου σκοπού ή αποστολής. Ίσως είναι καλύτερα να μην κυνηγά κάνεις ένα
νόημα για την ζωή του, αλλά να το αφήνει
να αναδυθεί μέσα από την αυθεντική και
την ουσιαστική συμμέτοχη, από την καταβύθιση σε μια ενασχόληση, που μας διευρύνει,
μας γεμίζει και μας κάνει να υπερβούμε τον εαυτό
μας. Και προσωπικά θεωρώ ως χρέος μας την σύνθεση και την δημιουργία, την πορεία προς την πνευματική
αθανασία, πριν η υλική μας αποσύνθεση μας οδηγήσει
μοιραία στον θάνατο!
Το κορίτσι, βομβαρδισμένο με την
αστείρευτη γνώση των λόγων του κι ευτυχισμένη από την καθολική ταύτιση των
απόψεών τους, τον φίλησε τρυφερά στο μάγουλο και σφίχτηκε πιο δυνατά μες την
αγκαλιά του. Μες την γλυκιά νύχτα, που τους σκέπαζε, ένιωθαν σίγουροι ότι είχαν
δραπετεύσει για πάντα απ’ το σκοτάδι! Παρέμειναν έτσι, προσκολλημένοι
στα αστέρια, με το νου τους
ειρηνικό και τις καρδιές τους πλημμυρισμένες από γαλήνη και μια ανεξάντλητη προσδοκία
για το μέλλον!
Μάλιστα! Καλά δεν τα είπαν
οι δυο νέοι; Κι έχω την εντύπωση ότι κατάλαβα τι εννοούσαν και ποια αστείρευτη
αγωνία τους είχε συνεπάρει. Η αλήθεια είναι ότι τώρα που το καλοσκέφτομαι μου
θύμισαν μια ιστορία που είχα ακούσει, ή ίσως την ονειρεύτηκα κάποτε, για έναν
νεαρό, που τον είχε κυριέψει ολόκληρο, ή για να είμαστε πιο ακριβείς του είχε
γίνει εμμονή, η ίδια ακριβώς αγωνία, η αγωνία για το μέλλον του ανθρώπινου
είδους και του πλανήτη. Αν σε απασχολεί κι εσένα, φίλε αναγνώστη, αυτή η αγωνία
έχει καλώς, αν όχι σταμάτα την ανάγνωση εδώ και τώρα και κάνε κάτι διαφορετικό…
οτιδήποτε!
Ωραία! Τώρα που μείναμε
λίγοι και καλοί, ας αφήσουμε τους δυο αυτούς νέους να ονειροπολούν, να
σκέφτονται, να αναζητούν και να χαρούν τον έρωτά τους, χωρίς να τους
παρακολουθούμε άλλο αδιάκριτα, κι ας μεταφερθούμε λίγο νοτιότερα. Να' μαστε
λοιπόν εδώ, σ’ αυτήν την μικρή γωνιά του πλανήτη, σε μια μικρή χώρα,
στην Ελλάδα, της αρχαίας φιλοσοφίας και της
δημοκρατίας, σε μια μικρή πόλη όπου … μια φορά κι έναν καιρό, ένας ιδιαίτερος νέος
ετοιμάζονταν, χωρίς ο ίδιος να το γνωρίζει ακόμη, για το μεγαλύτερο ταξίδι της ζωής
του.
Είναι ένας νέος
ξεχωριστός, ένας νέος, ο οποίος θα αποτελέσει
το επόμενο γιγάντιο βήμα στην εξέλιξη του ανθρώπινου είδους και κατ’ επέκταση της ανθρώπινης
κοινωνίας! Ένας νέος, που βίωσε την κούραση της επαναλαμβανόμενης
καθημερινότητας και το σκηνικό κατέρρευσε μπρος τα μάτια του. Η μηχανική του
ζωή οδήγησε στο μεγάλο ερώτημα: Γιατί και τότε η συνείδηση του πήρε μπρος κι
οδηγήθηκε αυτός, σε αντίθεση με τους σύγχρονούς του, στην οριστική αφύπνιση.
Αντιλαμβανόταν απόλυτα κυρίως
αυτό που έχει ειπωθεί, ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να
καταφέρει τίποτα εκτός αν
έχει πρώτα κατανοήσει ότι δεν
πρέπει να βασίζεται σε κανέναν άλλο εκτός
από τον εαυτό του, ότι είναι μονός του, παρατημένος
στην γη μεταξύ ατελείωτων ευθυνών,
χωρίς βοήθεια, χωρίς σκοπό
άλλο από αυτόν που θέτει ο ίδιος
στον εαυτό του και χωρίς
πεπρωμένο άλλο από αυτό που
σφυρηλατεί ο ίδιος για τον εαυτό του σ’ αυτή τη γη!
Ας τον συντροφεύουμε στην οδύσσεια του. Είναι το ελάχιστο,
που μπορούμε να κάνουμε γι’ αυτόν. Στην αρχή σίγουρα από περιέργεια και
αργότερα ίσως, σαν ελάχιστο δείγμα τιμής για τον αγώνα του! Ας τον
παρατηρήσουμε λοιπόν, από αυτήν την αυθαίρετη στιγμή, μιας και δεν έχουμε άλλη
καλύτερη, που χτυπώντας δυνατά την πόρτα μπαίνει νευριασμένος στο αυτοκίνητό του
και κατευθύνεται προς άγνωστη κατεύθυνση.
Έτσι, κι ενώ οι χριστιανοί
περιμένουν την επιστροφή του Χριστού, οι βουδιστές αναμένουν έναν νέο Βούδα, οι μουσουλμάνοι τον Ιμάμ Μαχντί, οι ινδουιστές την μετενσάρκωση του Κρίσνα, οι
Εβραίοι τον Μεσσία κι όλοι οι υπόλοιποι
τα όνειρά τους να πραγματοποιηθούν, ένας ανέλπιδος αγώνας
ξεκινάει καθώς ο νέος οδηγεί με ιλιγγιώδη ταχύτητα σε έναν ανηφορικό και
φιδίσιο δρόμο. Τον βλέπουμε καθώς πατάει απότομα το γκάζι και ο κινητήρας, μουγκρίζοντας
δυνατά, ξερνάει τα άλογα του πάνω στην άσφαλτο.
Πάλι τα πήρε στο κρανίο,
νιώθοντας τις αδίστακτες φλόγες της απόγνωσης να γλύφουν τα όνειρά του. Προφανώς,
δεν του άρεσε καθόλου η είδηση που άκουσε πριν από λίγο ότι οι μεγάλες δυνάμεις
για μια ακόμη φορά δεν τα βρήκαν στα θέματα του περιβάλλοντος και της καταπολέμησης
της φτώχειας. Θεωρούσε ότι είναι τόσο ηλίθιοι, αυτοί που κυβερνούν το Βασίλειο
του Ανθρώπου, που στιγμές μόλις πριν το τέλος βάζουν τα
ατομικά κι οικονομικά τους συμφέροντα πάνω
από το συμφέρον της ανθρωπότητας και της ίδιας της ζωής, αδυνατώντας να
κατανοήσουν ότι το σύμπαν δεν είναι φτιαγμένο αποκλειστικά για τους ανθρώπους.
Αλλά και ούτε ενδιαφέρεται … ή μάλλον, δεν του καίγεται καρφάκι γι’ αυτούς!
Ο νέος έρχεται… τον βλέπετε,
καθώς οδηγεί σκεφτικός και οι τελευταίες ακτίνες του ήλιου του χαϊδεύουν
τρυφερά το πρόσωπο; Το τέλος κι η αρχή του Βασιλείου των Ανθρώπων πλησιάζουν
μαζί του!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου